از «امید» تا «خیام»؛ کاربرد فناوری‌های فضاپایه از پایش محیط زیست تا ایجاد خانه‌های هوشمند
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۱۴۳۴۸
اولین گام کشور در توسعه فناوری‌های فضایی محدود به ساخت ماهواره‌ها با کاربردهای مختلف سنجشی و مخابراتی بوده است، ولی اکنون مهندسان کشور با توسعه فناوری‌های فضا پایه، استفاده از این علوم را در حوزه‌هایی چون پایش آتش‌سوزی در جنگل‌ها، وضعیت تالاب‌ها و همچنین کنترل مزارع و گلخانه‌ها از راه دور امکان‌پذیر کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش ایران اکونومیست، در گذشته کشف ناشناخته‌های فضای بیرونی کره زمین از طریق ارسال موشک‌های فضایی به مدار زمین امکان‌پذیر بود، اما توسعه فناوری‌های فضایی موجب شد که نه تنها سفر انسان به فضا با پیشرفت تکنولوژی ممکن شود، بلکه استفاده از فناوری‌های فضایی در امور زمینی نیز به امری عادی تبدیل شده، به گونه‌ای که نبود این فناوری‌ها را در زندگی روزمره نمی‌توان متصور شد.
این زمینه‌سازی در سایه همکاری تنگاتنگ بین مهندسان، پزشکان و زیست‌شناسان بوده که توانسته فصل جدیدی در زمینه فناوری فضایی را بر روی زمین ایجاد کند.
کنترل امور ساختمان از راه دور، پایش مزارع کشاورزی و پرورش آبزیان، مسیریابی آسان، هوشمندسازی منازل و گلخانه‌ها، پایش جنگل‌ها و خشکسالی و وضعیت آبی رودها، پایش حیات وحش و همه همگی ناشی از توسعه این فناوری است.
ایران نیز با پرتاب ماهواره امید در روز ۱۴ بهمن ماه سال ۱۳۸۷ پا به عرصه فضایی گذاشت و به همین دلیل این روز از سوی شورای فرهنگ عمومی به نام روز فناوری فضایی نامگذاری شد.
از آن زمان تاکنون فهرست بلندی از دستاوردهای فناوری فضایی به ثبت رسیده که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
سال ۸۸
پرتاب موفقیت‌آمیز "راکت کاوشگر ۳" حامل محموله‌ای زیستی شامل "لاک‌پشت"، "کرم"، "موش" و "نمونه‌های سلولی" در سال ۸۸ اعلام شد. رونمایی از ماهواره طلوع، نمونه مهندسی ماهواره مصباح دو، نمونه مهندسی ماهواره دانشجویی نوید علم و صنعت، نمونه مدل اولیه ماهواره‌بر سیمرغ، موتور ماهواره‌بر و افتتاح نخستین مرکز پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران و آزمایشگاه سه‌بعدی مجازی ماهواره‌ای از دیگر دستاوردهای فضایی کشور در این سال بوده است.
سال ۸۹
نمونه‌های مهندسی چهار ماهواره "ظفر"، "رصد"، "فجر"، "دانشجویی امیرکبیر" و همچنین نمونه مهندسی "موتور ماهواره‌بر سفیر B۱" و "کپسول زیستی کاوشگر ۴" رونمایی شد.
سال ۹۰
ماهواره "نوید" با موفقیت در مدار قرار گرفت.
سال ۹۱
مدل مهندسی ماهواره "ناهید" و مدل توسعه‌ای ماهواره "زهره" رونمایی شد و نخستین میمون پرتاب شده به فضا؛ "آفتاب" با کاوشگر "پیشگام" که زنده به زمین بازگشت، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.
سال ۹۲
از دو ماهواره "تدبیر" (دانشگاه علم و صنعت) و "خلیج‌فارس" (ساخته شده در دانشگاه صنعتی مالک اشتر) رونمایی شد. در مهرماه این سال و در هفته جهانی فضا، دومین میمون فضانورد ایرانی با نام "فرگام" با کاوشگر "پژوهش" و با گاز مایع به فضا پرتاب شد که این محموله زیستی، سالم به زمین بازگشت.
سال ۹۳
ماهواره ملی "فجر" با ماهواره‌بر "سفیر" با موفقیت به فضا پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت و مراسم روز ملی فناوری فضایی دو هفته پس از پرتاب ماهواره فجر برگزار شد. در این روز نمایشگاهی از دستاوردهای چند سال اخیر ایران در عرصه فناوری فضایی برپا شد و ماک آپ فضاپیمای سرنشین‌دار ایرانی به نمایش درآمد.
سال ۹۴
پژوهشگاه فضایی ایران فاز نخست مرکز آزمون و یکپارچه‌سازی سامانه‌های فضایی را با هدف پشتیبانی از توسعه محصول‌های فضایی راه‌اندازی کرد، طراحی محموله مخابراتی باند KU، طراحی و ساخت چرخ عکس‌العملی و سازه ساندویچی لانه زنبوری مورد استفاده در ماهواره‌ها نیز در این سال انجام شد.
سال ۹۵
ماهواره مخابراتی "ناهید ۱" رونمایی شد.
سال ۹۷
ماهواره "پیام" دانشگاه صنعتی امیرکبیر بامداد ۲۵ دی ماه سال ۹۷ با ماهواره‌بر "سیمرغ" به فضا پرتاب شد، اما این پرتاب با موفقیت همراه نبود و ماهواره پیام در مدار قرار نگرفت. زیرا سرعت جدا شدن ماهواره از ماهواره‌بر مناسب نبود و به سرعت مطلوب نرسید و در لحظه آخر ماهواره در مدار قرار نگرفت. این اولین تلاش برای ارسال ماهواره از طریق ماهواره‌بر سه مرحله‌ای بوده است که به شکست انجامید. طراحی این ماهواره از سال ۸۴ آغاز شده بود.
سال ۹۸
ماهواره "ظفر-۱" روز یکشنبه ۲۰ بهمن ماه سال ۹۸ پرتاب شد، ولی نتوانست روی مدار قرار گیرد و نهایتا در اقیانوس هند سقوط کرد.
سال ۹۸
ماهواره "ظفر-۲" نسخه پیشرفته‌تر از ماهواره "ظفر-۱" است که ۲۰ بهمن ۹۸ با ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب شد، اما سرعت تزریق آن به مدار به حد ممکن نرسید و نتوانست در مدار بماند. ظفر ماهواره سنجش از دور بود، پس از عدم موفقیت ۱۰۰ درصدی ماهواره ظفر-۱، خبر ساخت ماهواره "ظفر ۲" منتشر شد.
ساخت ماهواره "ظفر" حدود هشت سال قبل در دانشگاه علم و صنعت آغاز شد. نتیجه تلاش چند ساله دانشمندان حوزه فضایی در نهایت به ساخت ماهواره ظفر-۱ و ۲ ختم شد؛ ماهواره‌ای که نسخه نخست آن با دوربین تصویربرداری با کیفیت ۲۵ متر در مدار قرار گرفت. ماهواره "ظفر-۲" به دوربین ۱۶ متری مجهز شده و حدود ۲ سال است که در صف پرتاب قرار دارد.
سال ۹۹
ماهواره "نور-۱" به عنوان نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران صبح روز چهارشنبه، ۳ اردیبهشت ماه سال ۹۹ از ماهواره‌بر ۳ مرحله‌ای "قاصد" از کویر مرکزی ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیت پرتاب شد و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت.
ماهواره ناهید ۱ و ۲
ماهواره‌های ناهید-۱ و ۲ نیز جزو ماهواره‌های آماده هستند که باید به نوبت در صف پرتاب قرار بگیرند. ماهواره "ناهید ۱" به سفارش سازمان فضایی، توسط پژوهشکده سامانه‌های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شد. این ماهواره به عنوان مرحله نخست از برنامه راهبردی دستیابی به ماهواره‌های مخابراتی عملیاتی ساخته شده و ماموریت آن نیز در همین راستا تعریف شده است. این ماهواره بهمن‌ماه ۱۳۹۵ رونمایی شد و چند سال است که در صف پرتاب قرار دارد.
اواخر سال ۹۹، ساخت ماهواره "ناهید- ۲" به اتمام رسید و فرآیند تحویل‌گیری آن توسط سازمان فضایی در حال انجام است. ساخت ماهواره مخابراتی "ناهید-۲" در راستای حرکت در مسیر نقشه راه فناوری فضایی کشور برای دستیابی به ماهواره مخابراتی در مدار ژئو (زمین آهنگ) است که توسط پژوهشگاه فضایی ایران طراحی و ساخته شد.
ماهواره پارس-۱
ماهواره "پارس-۱" همه تست‌های عملکردی و محیطی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت و دی ماه سال ۱۳۹۹ تحویل سازمان فضایی ایران شد. این ماهواره یک ماهواره تصویربرداری و اولین گام در طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی است.
این ماهواره به‌منظور تصویربرداری کاربردی، توسعه بازار داده‌های سنجشی داخلی و توسعه و آزمایش فناوری‌های پایه‌ای ماهواره‌های سنجشی و بخش زمینی آنها، طراحی و ساخته شده است.
مرداد ۱۴۰۱
ماهواره "خیام" با وزن ۶۰۰ کیلوگرم با ماهواره‌بر "سایوز" در روز ۱۸ مردادماه ۱۴۰۱ به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شد تا طبق اعلام سازمان فضایی به مدت ۵ سال از داده‌ها و تصاویر ارسالی آن در حوزه‌های کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها و مدیریت حوادث غیرمترقبه و نیروهای دفاعی استفاده شود.
کاربرد داده‌های این ماهواره قرار است در حوزه‌هایی چون "رطوبت خاک و گیاه"، "حوزه محیط زیست"، "حوزه بلایای طبیعی"، "پایش تغییرات شهری"، "اکتشافات معدنی"، "پایش منابع آبی"، "پایش تغییرات مرز ساحلی"و "پایش مساحت سطح آب دریاچه‌ها، تالاب‌ها و ذخایر آب سدها" کاربردی شود.
توسعه فناوری فضایی
دستاوردهای محققان فضایی کشور تنها منحصر به ساخت ماهواره نشد، بلکه از این فناوری در پایش مزارع بهره بردند که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
سامانه پایش ماهواره‌ای آتش‌سوزی
این سامانه به نام "آتش‌بان"، با استفاده از داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، تهیه نقشه‌های ریسک، شناسایی آتش فعال، تحلیل رفتار آتش، مدیریت مواد آتش‌زا، هشدار سریع و اطفاء آتش را در عرصه‌های طبیعی امکان پذیر می‌کند.
سامانه پایش ماهواره‌ای تالاب‌ها
سامانه پایش ماهواره‌ای تالاب‌ها و بدنه‌های آبی به نام "کرانه" با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری سنجش از دور، اطلاعات و تحلیل‌های آماری منابع آب کشور مثل رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها و ذخایر سدها را به عنوان ابزار مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آبی در دسترس مدیران و پژوهشگران قرار می‌دهد.
سامانه پایش گردوغبار و آلودگی هوا
این سامانه که با نام "آفاق" از آن یاد می‌شود، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری سنجش از دور، پارامترهای هواشناسی، کیفیت هوا، رطوبت خاک و به‌ویژه پدیده گرد و غبار در سطح کشور را پایش و شناسایی می‌کند.
دسترسی عمومی به تلسکوپ‌های سازمان فضایی
محققان سازمان فضایی تلسکوپ "سامانه کیهان" را برای رصد آنلاین آسمان و داده‌گیری از اجرام سماوی از طریق این سامانه و با اتصال به تلسکوپ رصدخانه خیام سازمان فضایی برای عموم علاقه‌مندان امکان‌پذیر کرده‌اند.
این رصدخانه از یک دهه پیش تا امروز مشغول فعالیت‌های علمی و ماموریت‌های تخصصی حوزه فضایی بود، اما حالا علاوه بر فعالیت‌های علمی، امکان رصد آسمان را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است. علاقه‌مندان به نجوم از رهگذر keyhan.isa.ir می‌توانند درخواست رصد آسمان را ثبت کنند و با هماهنگی اپراتور وارد فرآیند رصد و نحوه کنترل تجهیرات نجومی شوند.
برآورد سطح زیر کشت ۳ محصول استراتژیک
سطح زیرکشت گندم در ۶ استان قطب تولید گندم کشور شامل استان‌های خوزستان، فارس، گلستان، کردستان، کرمانشاه و همدان که حدودا ۵۰ درصد میزان تولید این محصول را شامل می‌شود، با استفاده از فناوری فضایی برآورد می‌شود.
در مورد محصول برنج نیز در گام اول، سطح زیرکشت این محصول در استان‌های قطب (گیلان و مازندران) برآورد شده و در سال‌های آتی نیز سایر استان‌های تولیدکننده برنج نیز مشمول این طرح خواهند شد.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: روز ملی فناوری فضایی ، ماهواره خیام ، سازمان فضایی ایران
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: روز ملی فناوری فضایی ماهواره خیام سازمان فضایی ایران تصاویر ماهواره ای فناوری های فضا سازمان فضایی فناوری فضایی ساخت ماهواره توسعه فناوری مدار قرار طراحی و ساخت سامانه پایش فضایی ایران ماهواره ها رونمایی شد امکان پذیر قرار گرفت فناوری ها تالاب ها پرتاب شد ساخته شد ماه سال ناهید ۱ داده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۱۴۳۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ایلان ماسک: اگر فرازمینی‌ها وجود داشتند من می‌فهمیدم
آفتاب‌‌نیوز :
ایلان ماسک مالک شرکت اسپیس‌ایکس فکر نمی‌کند موجودات فضایی وجود داشته باشند.
به نقل از بی‌آی، ماسک روز گذشته در شبکه اجتماعی ایکس(توییتر سابق) نوشت: من هیچ مدرکی مبنی بر وجود موجودات فضایی ندیده‌ام و با حدود ۶۰۰۰ ماهواره که به دور زمین می‌چرخند، فکر می‌کنم اگر وجود داشتند باخبر می‌شدم.
وی همچنین در مصاحبه اخیر خود در یک پادکست که در تاریخ ۱۹ آوریل پخش شد، به اظهار نظر در این باره پرداخت. دیگر مهمان این پادکست گفت که فکر می‌کند بیگانگان مدت زیادی است که اینجا بوده‌اند و مدعی شد که شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد آنها در زیر اقیانوس و زیر زمین هستند.
اما ماسک با نظر او مخالف بود و گفت من هیچ مدرکی برای موجودات فضایی ندیده‌ام و با حدود ۶۰۰۰ ماهواره که به دور زمین می‌چرخند، فکر می‌کنم اگر بودند می‌دانستم.
این اولین باری نیست که ماسک به طور علنی درباره وجود فرازمینی‌ها اظهار نظر می‌کند. وی در ژوئن ۲۰۱۸ نیز گفته بود: معلوم نیست که ما تنها تمدنی باشیم که در حال حاضر در جهانِ قابل مشاهده زندگی می‌کند.
ماسک همچنین در ماه ژوئیه با اشاره به پرسش‌های فیزیکدانی به نام انریکو فرمی در مورد اینکه چرا انسان‌ها هنوز موجودات فضایی را کشف نکرده‌اند، نوشت: ترسناک‌ترین پاسخ به تناقض فرمی این است که اصلاً بیگانه‌ای وجود ندارد.
ماسک علاقه خاصی به کشف آنچه در خارج از فضا وجود دارد، نشان داده است. کارهای او در اسپیس‌ایکس برای پرتاب موشک‌ها و ماهواره‌ها به ویژه برای ارتش ایالات متحده، او را به یک پیمانکار دفاعی بزرگ در این کشور تبدیل کرده است.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک نیز نقش مهمی در جنگ روسیه و اوکراین ایفا کرده است، جایی که سربازان اوکراینی از آن برای اداره ناوگان پهپادهای خود و برقراری ارتباط در مناطق درگیری استفاده می‌کنند.
ایلان ماسک امیدوار است تا در نهایت ۴۲ هزار ماهواره استارلینک را به فضا بفرستد.
منبع: خبرگزاری ایسنا
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد